جداسازی و شناسایی قارچ های بیماری زای ریشه لوبیا در منطقه مرودشت و کنترل بیولوژیک آنها توسط دو جدایه از قارچ آنتاگونیست trichoderma

لوبیا با نام علمی phaseolus vulgaris l. بالاترین سطح کشت در میان حبوبات را در ایران به خود اختصاص داده است. در این رابطه بیماری های زیادی باعث کاهش عملکرد این محصول می شود که بیماری های خاکزاد بیشترین کاهش را به خود اختصاص داده اند. در این تحقیق ابتدا از گیاهان آلوده و مشکوک به علائم پوسیدگی ریشه و طوقه مزارع شهرستان های مرودشت و اقلید نمونه برداری انجام گرفت. پس از انتقال گیاهان به آزمایشگاه، قسمت های آلوده بر روی محیط هایpda،cma و pcaکشت داده شده و مورد بررسی قرا گرفتند. گونه های fusariumoxysporum، rhizoctonia solani، macrophomina phaseolinaو alternariasolani تشخیص داده شدند. پس از شناسایی قارچ ها، بر روی گیاه لوبیا سبز (رقم جماران) و درون خاک غیر استریل (خاک بکر) مایه زنی شدند و بعد از بروز علائم بیماری بر روی گیاه، جدا سازی دوباره عوامل قارچی، جهت اثبات بیماری زایی انجام گرفت. جهت بررسی کنترل بیولوژیک عوامل بیماریزای ریشه لوبیا، دو گونه تریکودرما شامل trichodermaharzianumو trichodermalongibrachiatumاز دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت تهیه گردید. در شرایط آزمایشگاهی بررسی هر دو گونه قارچ آنتاگونیست بر روی محیط کشت که شامل تست هاله بازدارنده و تست ترشحات بخار بر روی دو قارچ بیماری زای r. solani و m. phaseolinaصورت پذیرفت و نتایج نشان دهنده درصد بالای کنترل این عوامل بود. در شرایط گلخانه ای قارچ های آنتاگونیست به دو صورت بذر مال با بذور با غلظت 106 مایه زنی شدند. قارچ رایزوکتونیا بر روی دانه ریز شده گندم کشت داده شد و به میزان 2 گرم به خاک گلدان یک کیلو گرمی و قارچ ماکروفومینا بر روی ماسه و آرد ذرت کشت و به میزان 10 گرم به خاک هر گلدان اضافه شد. آزمایش در 11 تیمار و در 4 تکرار بصورت طرح کاملا تصادفی اجرا شد. در مرحله دوم قارچ های آنتاگونیست بر روی سبوس گندم کشت و به میزان یک درصد وزنی خاک (w/w) به گلدان ها اضافه شد. بذور کاشته و در مرحله 2 تا 6 برگی به همان میزان قبلی که گفته شد دو عامل بیماری زا پای هر بوته اضافه شد. از قارچ کش مانکوزب که سم رایج شهرستان مرودشت در کنترل این بیماری ها می باشد به عنوان کنترل شاهد مثبت استفاده شد. آزمایش در این مرحله هم 11 تیمار و در 4 تکرار داشته و به صورت طرح کاملا تصادفی اجرا شد. 6 هفته بعد از مایه زنی با عوامل بیماری زا، گیاهان برداشت و فاکتورهای رویشی و شدت بیماری در مورد هر دو قارچ بررسی شد. آنالیز داده ها بر اساس آزمون یک طرفه ی anova مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج در هر دو مرحله گلخانه ای نشان دهنده کنترل بالای قارچ های بیماری زا توسط عوامل آنتاگونیست بود به نحوی که گونه ی t. longibrachiatumبا 35 درصد کاهش شدت بیماری موثرترین تیمار شناخته شد.